Pensioenverdeling bij echtscheiding geen gelukkig huwelijk.

Door: Drs. Ingrid Leene-Hoedemaeker

In Nederland fluctueert het aantal echtscheidingen. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek ligt het aantal rond de 32.000, exclusief het aantal ongehuwd samenwonenden. Per jaar worden er dus circa 64.000 pensioenen verdeeld uit nieuwe echtscheidingen; het gaat immers om twee ex-partners. Dat is een serieus aantal. In de praktijk klopt dit aantal niet helemaal, onder andere omdat mensen meerdere pensioenregelingen kunnen hebben en/of omdat één van beide partners helemaal geen pensioen opbouw heeft.

Pensioenverdeling

Pensioenverdeling bij echtscheiding is letterlijk het laatste onderdeel van het echtscheidingsconvenant. Iedereen vindt het een moeilijk onderwerp. Het uitleggen van verevening en conversie lukt vaak nog wel maar een best passende keuze maken vindt men lastig. De Wet verevening pensioenrechten bij scheiding (hierna Wet VPS) is regelend recht. Dat betekent dat je de keuze hebt om deze wet te volgen maar je mag ook afwijken van deze wet.

Standaard verevening

Bijna iedereen in Nederland die gaat scheiden kiest voor de standaard wettelijke verevening. Je deelt het tijdens het huwelijk of geregistreerd partnerschap opgebouwde ouderdomspensioen 50%-50%. Dat lijkt heel makkelijk en eerlijk. Is dat zo?

In bepaalde gevallen kan het verstandiger zijn om een pensioen helemaal niet te verdelen en de ex-partner daarvoor te compenseren of een groter deel van een ander pensioen aan de ex-partner te laten toekomen. Het pensioen dat verevend wordt, keert immers pas uit op het moment dat de partner die het pensioen heeft opgebouwd met pensioen gaat. Je blijft dus van elkaar afhankelijk.

Afwijkend verevenen

Standaard verevenen is niet altijd verstandig. Als je een (groot) leeftijdsverschil hebt moet de oudere lang wachten op het pensioen van de ex. Er ontstaat een extra (onnodige) pensioen-gat.

Als er weinig of geen partnerpensioen bij overlijden is na de scheiding kan (standaard) verevenen nadelig zijn. Bij overlijden krijg je dan heel weinig of soms zelfs niets als het partnerpensioen op risicobasis is verzekerd.

Pensioenregelingen kunnen verschillen van aard. Een regeling met een vaste uitkering en een beschikbare premieregeling zijn lastig met elkaar te vergelijken. Standaard verevenen is dan niet handig.

Als je pensioen in het buitenland hebt opgebouwd is verevenen ook niet handig. Pensioenverevening is een typisch Nederlands fenomeen. Het buitenland werkt er niet aan mee. Pensioen afwijkend verevenen kan ook handig zijn als er behoefte is aan een verrekening van pensioen met vermogen. Daar zitten wel fiscale consequenties aan maar er kan meer dan vaak gedacht wordt.

Conversie

Behalve voor verevening kunnen partijen ook voor conversie kiezen. In dat geval krijgt de partner die het pensioen niet heeft opgebouwd, een zelfstandig recht op ouderdomspensioen bij het pensioenfonds of de pensioenverzekeraar van de partner die het pensioen wel heeft opgebouwd. Hierbij wordt een deel van het ouderdomspensioen samen met het recht op bijzonder partnerpensioen omgezet in dit zelfstandige recht. Partijen zijn dan niet langer verbonden aan elkaar en er is ook  geen bijzonder partnerpensioen meer.